İşe Yaramayan Efendi Adam Paradigması, Bölüm 1 Part 4

index'e git

İşe yaramayan efendi adam paradigmasını kısaca şöyle açıklayabiliriz ;

• Eğer ben hatalarımı saklayabilirsem ve diğer insanların nasıl olmamı istedikleri gibi olursam
• O ZAMAN çevremdekilerce sevilirim, istediklerimi yaptırabilirim ve problemsiz bir hayatım olur.

Bu paradigma işlevsiz olmasına rağmen, Efendi adamlar bunun işlemesi için sadece bir yol görürler: daha fazla denemek. Efendi adamların paradigmaları tehlikeye girdiğinde bile yaşam tarzlarını ve hayata bakışlarını değiştirmeyi bile düşünmezler. 

Bölümün başındaki karakter analizlerinde Jason'dan bahsetmiştik. Karısıyla yatak odası problemleri olan Jason. Bu örnek şu anda açıkladığım Efendi adam paradigması için çok yerinde bir örnek olacaktır. Jason'ın babası mükemmeliyetçi ve kontrol manyağı bir adamdı. O ve kardeşleri için ulaşılması imkansız hedefler koyuyordu. Bir hata olduğunda hep kardeşleri suçlardı, çünkü onlar babasının gösterdiği yoldan değil de kendi yollarından çözüme gitmeye çalışmışlardı. Jason'un annesi ise duygusal açıdan çocuklarına bağımlı bir anneydi. Canı sıkkın olduğunda bunu çocuklarından çıkarırdı, ne zaman çocuklarının ilgiye ihtiyacı olsa cevap veremeyecek kadar ilgisiz ya da can sıkıntısı içerisinde olurdu.

Çocuk yaşlarında Jason bu durumdan kurtulmak için kendince bir paradigma geliştirdi.

• Eğer her şeyi doğru yaparsa, ne babasından azar yiyecekti ve onun küçümsemeleri bitecekti.
• Annesi bunaldığında, annesine ekstra ilgi gösterirse ve ihtiyaçlarını karşılarsa annesinin bu bunalım durumları oluşmayacaktı ve kendisinin ilgiye ihtiyacı olduğunda ona yardımcı olabilecekti.
• Evdeki problemlerin sebebi olmadığında, ailesinin hep Jason'u seveceklerini düşünürdü. 
• Hatalarını saklarsa kimsenin ona kızmayacağını düşünürdü.

Daha bir çocuk olan Jason, ne yaparsa yapsın babasının beklentilerini karşılamayacağını anlayamayacak kadar küçük ve saftı. Annesi için de durum farklı değildi. Bunun sonunda ise ne yaparsa yapsın durumu değiştirememişti. Hatalarını gizlemişti, babasının onayını almak için elinden gelen her şeyi yapmıştı, sürekli annesinin yanında olmuştu ama yine de değişen bir şey olmamıştı. Bunun sonucunda bütün hatayı kendisinde buluyordu.

Çocukken yaratığı bu yol haritası (paradigması) onu istediği yere götürmemesine rağmen onun gördüğü tek seçenek aynı şeyleri daha fazla denemekti. Bu paradigmanın tek işe yarayan noktası. onu gerçek problemlerden uzaklaştırıp korkularından saklanmasına olanak vermesiydi.

İlerleyen yaşlarında Jason bu yol haritasını karısıyla hala kullanıyordu. Annesi gibi de karısının duygusallık ile sorunları vardı. Sadece ihtiyaç duyduğunda Jason'un yanında oluyordu.

Jason öyle bir hayal dünyasında yaşıyordu ki; karısının ihtiyaçlarını karşıladığında, problem yaratmaktan kaçındığında karısının kendisini onaylayacağını ve onu karşılıksız seveğini, istediği zaman birlikte olabileceklerini düşünüyordu. Hatalı paradigması Jasonun görüşünü engelliyordu. Her ne kadar denerse denesin karısı aynı şekilde soğuk, mesafeli olmaya devam ettiğini göremiyordu. Çocukluğunda bile işe yaramamasına rağmen  bu paradigmayı evlilik hayatında denerken tek yapabildiği aynı paradigmayı daha fazla denemekti.